Skóra swędzi, ciągle masz ochotę się podrapać. Jest sucha, podrażniona. Przeszkadza jej zimno, ale też wysoka temperatura, stres, ale i pozytywne emocje. To cechy atopowego zapalenia skóry.

Atopowy z języka greckiego znaczy ”dziwny”. I rzeczywiście atopowe zapalenie skóry jest bardzo dziwne, osobom, które na nie cierpią ciężko jest przewidzieć jego przebieg. Niestety coraz więcej osób boryka się z tym problemem. Jaki jest powód? Zanieczyszczenie środowiska i spędzanie coraz większej ilości czasu w klimatyzowanym pomieszczeniu, używanie dużej ilości środków chemicznych. Skóra, która jest barierą ochronną całego organizmu, nie daje sobie z tym rady. Choć wszyscy jesteśmy narażeni na niekorzystny wpływ środowiska, nie każdy ma problemy ze skórą. Skłonność do atopowego zapalania skóry dziedziczymy w genach.

U ok. 65 proc. osób pierwsze objawy pojawiają się już w 1 roku życia, a u ponad 90 proc. przed ukończeniem 5 lat. U niemowlęcia widać zmiany na policzkach: skóra jest napięta, sucha, wygląda jak lakierowana. Potem pojawiają się zaczerwienienia, grudki, krostki, prawie na całym ciele, nie ma ich jedynie na pośladkach i podbrzuszu. Mocno swędzą, dlatego dziecko jest niespokojne, płacze, nie może spać, drapie się, w ten sposób jeszcze pogarsza stan skóry, gdyż łatwo dochodzi nadkażeń bakteryjnych, wirusowych lub grzybiczych. Jak wiele niemowląt ma tego typu problemy skórą? Lekarze mówią różne: od 10 do 30 proc., ale zgadzają się, że liczba małych ”atopików” wciąż się zwiększa. Na pojawienie się tego typu problemów najbardziej narażone są maluchy, których obydwoje rodzice mają atopowe zapalenie skóry (ryzyko, że będzie je miało dziecko, wynosi wtedy aż 75 proc.) U około połowy tych osób zmiany utrzymują się lub nawracają w wieku dorosłym. A u ok. 25 proc. wraz z wiekiem dołączają się objawy alergii ze strony dróg oddechowych, w tym astma.

Przyczyną atopowego zapalenia jest alergia. Dlatego najważniejsze jest rozpoznanie, co powoduje uczulenie, i próba wyeliminowania alergenów z naszego życia. Nie zawsze jest to możliwe, ale warto próbować. U dzieci główną przyczyną atopowego zapalenia skóry są alergeny pokarmowe. To przeważnie one powodują problemy u niemowląt. Najczęstszymi winowajcami są: mleko krowie, jajka (zwłaszcza białko), ryby, cytrusy, truskawki, orzechy, kakao oraz konserwanty. Jeśli lekarz potwierdzi, że przyczyną problemów jest alergia, dziecko musi być na diecie wykluczającej produkty, na które jest uczulone. Zmiany skórne u dzieci mogą też spowodowane alergią wziewną (roztocza kurzu domowego, płytki drzew i traw, alergeny zwierzęce), a także kontaktową (np. na nikiel, proszki do prania). U dorosłych przyczyną atopowych problemów ze skórą również bywają alergeny pokarmowe (mleko, orzechy, czekolada, cytrusy, ryby i owoce morza, gluten, konserwanty), choć zdarza się to znacznie rzadziej. Kłopoty powodują też alergeny wziewne (roztocza kurzu domowego, pyłki roślin, pleśnie), kosmetyki, proszki do prania, środki czystości. Zaostrzenia choroby mogą być spowodowane przemęczenie, silnymi emocjami, zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi.

Choć testy alergiczne nie zawsze dają odpowiedź, co konkretnie wywołuje problemy, o skórę musisz dbać wyjątkowo starannie. Skóra atopowa ma bowiem osłabioną barierę ochronną, gorzej pracują gruczoły łojowe. Łatwo traci wodę, staje się sucha, a wtedy jest wyjątkowo skłonna do podrażnień. Chodzi o to, by nie dopuścić do jej wysuszenia. Trzeba ją więc nawilżać. Do mycia nie używaj mydeł. Mają odczyn zasadowy (pH ok.9), podczas gdy odczyn skóry jest kwaśny (pH 5). Mycie zasadowym mydłem uszkadza płaszcz lipidowy i zakłóca równowagę flory bakteryjnej. Do mycia stosuj więc tzw. syndety, czyli kostki mydlane „mydła bez mydła” lub żele do mycia ciała, opracowane specjalnie do skóry atopowej, suchej i wrażliwej. Mają pH zbliżone do 5. Nie powodują zniszczenia bariery ochronnej skóry. Do kąpieli dodawaj emulsje natłuszczające. Kupisz je w aptece. Wiele z nich działa również przeciwświądowo. Stany zapalne złagodzi 15 – minutowa kąpie w letniej wodzie z dodatkiem kleiku z siemienia lnianego, krochmalu. Skórę wycieraj delikatnie. Często zmieniaj ręczniki, a do suszenia twarzy używaj wacików. Po umyciu szybko nawilż i natłuść skórę. Używaj kremów (na dzień) lub maści (na noc) do skóry atopowej. Przed zastosowaniem kremów potrzymaj go kilka minut w lodówce (nasili to efekt przeciwświądowy). Smaruj skórę cienką warstwę. Nie wcieraj kremów, tylko delikatnie go wklepuj. Krem stosuj kilka razy dziennie (u dzieci co 4-6 godz.) Na noc stosuj tylko o działaniu nawilżającym, ale przeciwświądowym.