Gdy zaczynamy czuć się słabo i szukamy przyczyny tego stanu rzeczy powinniśmy pomyśleć o podstawowych badaniach. Wymazy i posiewy pomogą ustalić, jakie są przyczyny naszych dolegliwości i jak powinniśmy z nimi walczyć. Niektóre badania, przede wszystkim cytologię u kobiet powinniśmy wykonywać regularnie.

Posiew to badanie, które wykonuje się, aby sprawdzić jaki rodzaj drobnoustrojów, czyli bakterii, grzybów lub pierwotniaków, jest przyczyną infekcji oraz jakich antybiotyków najlepiej użyć, by ją pokonać. Pobrany od pacjenta materiał biologiczny przenosi się na odpowiednie podłoże, które umożliwia wzrost drobnoustrojów. Uzyskane w ten sposób kolonie bakterii czy grzybów są szczegółowo badane. Dzięki tej metodzie mikroorganizmy można bardzo dokładnie zidentyfikować i określić z przybliżeniu ich ilość – a więc stopień zakażenia.

Pomaga ustalić przyczyny przewlekłych katarów pochodzenia bakteryjnego. Materiał pobiera się z błon śluzowych nosa z każdego kanału nosowego oddzielnie, używając do tego dwóch jałowych wymazówek. Badanie nie jest bolesne i nie trzeba się do niego w szczególny sposób przygotowywać. Należy tylko pamiętać, aby przed pobraniem wymazu nie stosować żadnych kropli, bo mogłyby one zafałszować wyniki badania.

Pobiera się go, kiedy zachodzi podejrzenie, że przyczyną zapalenia gardła i migdałków jest zakażenie bakteryjne. Przed pobraniem wymazu pacjent przepłukuje usta przegotowaną wodą. Najlepiej przyjść na badanie na czczo lub co najmniej kilka godzin po posiłku – inaczej próbka będzie zanieczyszczona bakteriami z pokarmu, co może wydłużyć czas oczekiwania na wynik lub spowodować wynik fałszywie ujemny.

Badanie mikroskopowe wydzieliny z pochwy pozwala ocenić, czy istniej stan zapalny i jeśli tak – jakiego jest rodzaju. Wykonuje się je, gdy występują takie obawy, jak świąd pochwy, sromu oraz upławy, a także podczas kontroli leczenia przeciwzapalnego i w przypadku podejrzenia stanu zapalnego dróg moczowych. Kilka dni przed badaniem nie należy stosować leków dopochwowych. W diagnostyce zapaleń układu moczowo –płciowego u kobiet pobiera się wymaz z pochwy i cewki moczowej w czasie jednego badania.

Celem badania wymazu z części pochwowej szyjki macicy jest ocena, czy złuszczające się komórki są prawidłowe, czy też patologiczne. W laboratorium specjalista obserwuje pobrane komórki pod mikroskopem, w dużym powiększeniu. Sprawdza jakie są wielkości, czy są prawidłowo zbudowane i mają odpowiedni kształt. Każda kobieta, która rozpoczęła współżycie seksualne, powinna się zgłosić na badanie nie później niż trzy lata po inicjacji, najpóźniej w 21 roku życia. Do 30 roku życia badaniu należy poddać się raz do roku. Potem jeśli trzy kolejne wyniki będą prawidłowe, cytologię należy wykonywać co 2-3 lata, chyba że lekarz zaleci częściej. Kobiety po 70. roku życia, które w ciągu ostatnich 10 lat miały trzy prawidłowe wyniki, mogą już nie podawać się badaniu cytologicznemu. Na to badanie należy zgłaszać się między 4. dniem po miesiączce a 4. dniem poprzedzającym kolejną menstruację. Dzień przed badaniem nie należy współżyć, a dwa dni przed badaniem nie powinno się stosować żadnych środków dopochwowych ani irygacji – może to bowiem przekłamać ostateczne wyniki.